Przewodnik kibica
JAK DOJECHAĆ?
Tak naprawdę wszystko zależy od naszych możliwości i predyspozycji. Najprościej oczywiście obrać drogę lotniczą. Podróż samolotem do Mediolanu można odbyć m.in. za pomocą regularnych linii lotniczych LOT oraz przede wszystkim za pomocą popularny tanich linii takich jak WizzAir, Ryanair lub Easyjet.
Loty odbywają się z większości polskich dużych miast, zwłaszcza z obu lotnisk warszawskich oraz Krakowa, Katowic, Wrocławia, Poznania czy Gdańska. Dolecieć można do Bergamo, miasta oddalonego od Mediolanu o kilkadziesiąt kilometrów, bądź na jedno z podmediolańskich lotnisk – Malpensa (bezpośrednio) lub Linate (z przesiadką).
WAŻNE: Przed podróżą do Włoch należy się zapoznać z aktualnie obowiązującymi warunkami wjazdu do kraju oraz obostrzeniami panującymi na miejscu w związku z pandemią Covid-19. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych [KLIK!]. Należy również dokładnie zapoznać się z informacjami dotyczącymi warunków podróży u przewoźników oferujących połączenia do Włoch. Panujące obostrzenia mogą podlegać aktualizacji, zatem istotne jest śledzenie na bieżąco ewentualnych zmian.
Lotnisko Bergamo-Orio al Serio: Dotarcie się do Mediolanu jest bardzo proste. Tuż po wyjściu przed budynek terminala zauważamy wiele zaparkowanych autokarów i pracowników, którzy zachęcają do skorzystania z ich usług. Podróż na dworzec główny w Mediolanie (Milano - Stazione Centrale) trwa około 45-60 minut i kosztuje aktualnie 7 euro (6 euro przy zakupie online) w jedną stronę. Istnieje również możliwość zakupu od razu biletu powrotnego ze zniżką. Wtedy jednak jesteśmy związani z konkretnym przewoźnikiem i musimy brać pod uwagę rozkład jazdy. W innym przypadku wystarczy podejść na odpowiedni przystanek (Piazza Luigi di Savoia przy Stazione Centrale), skąd autokary Mediolan-Bergamo odjeżdżają w zasadzie co kilka-kilkanaście minut.
Samo lotnisko w Bergamo jest sporym obiektem. Znajdziemy tam liczne kawiarnie, restauracje i sklepy, w których można kupić żywność, napoje, kosmetyki, książki czy pamiątki. Funkcjonują tam również sieci fastfoodowe jak np. McDonald’s.
Lotnisko Malpensa: Malpensa jest jednym z największych portów lotniczych w Europie. Znajduje się w odległości około 50 km od Mediolanu. Do centrum miasta można się dostać autokarem (czas podróży ok. 50 min) lub pociągiem (czas podróży ok. godziny) z terminalu T1 lub T2.
Lotnisko Linate: To średniej wielkości lotnisko usytuowane najbliżej centrum miasta, ale na razie brak tam bezpośrednich połączeń z Polską.
Koszt lotów: Dużo zależy od wyprzedzenia, z jakim rezerwujemy terminy. Warto wykupić bilet co najmniej miesiąc przed planowaną podróżą, gdyż wtedy istnieje szansa na zapłacenie naprawdę niewielkiej kwoty. Bilety lotnicze z dużych polskich miast do Mediolanu-Bergamo przy pewnej dozie szczęścia poza sezonem wakacyjnym można nabyć już nawet za około 100-150 zł w obie strony. Nie ma tu jednak reguły i warto "pilotować" strony linii lotniczych, aby zakupić bilet w optymalnej cenie. Jeśli jednak wynosi ona mniej niż 100 złotych, nie należy zbytnio zwlekać, gdyż ceny raczej wzrosną, niż spadną.
Naturalnie do Mediolanu można dostać się także własnym samochodem czy autokarem. Na najważniejsze mecze w sezonie autokarowe wyjazdy organizuje oficjalne stowarzyszenie polskich kibiców Milanu, Milan Club Polonia. By jednak wziąć udział w takiej inicjatywie, należy być członkiem stowarzyszenia. Zapisy odbywają się co roku w miesiącach letnich.
Przydatne linki:
[KLIK!] Ryanair - tanie linie lotnicze
[KLIK!] WizzAir - tanie linie lotnicze
[KLIK!] EasyJet - tanie linie lotnicze
[KLIK!] SkyScanner - wyszukiwarka lotów
[KLIK!] OrioShuttle - przewoźnik autokarowy na linii (lotnisko Bergamo - dworzec główny w Mediolanie)
[KLIK!] Terravision - przewoźnik autokarowy kursujący na lotniska
[KLIK!] Autostradale - przewoźnik autokarowy kursujący na lotniska
[KLIK!] Malpensa Shuttle - przewoźnik autokarowy kursujący z Malpensy
[KLIK!] Malpensa Express - linia kolejowa kursująca z Malpensy
[KLIK!] Trenord - regionalne linie kolejowe w Lombardii
[KLIK!] TrenItalia - strona państwowych włoskich linii kolejowych
[KLIK!] Milan Club Polonia
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
NOCLEG
W tym wypadku również wiele zależy od naszych możliwości i predyspozycji. Tak jak w innych turystycznych miejscowościach, tak również w Mediolanie ceny są niższe poza sezonem wakacyjnym. Zasadniczo jednak miasto do tanich nie należy, dlatego czasem warto poszukać lokum nieco dalej od centrum, za to w dobrze skomunikowanej okolicy, na przykład przy przystanku metra.
W poszukiwaniu odpowiedniego lokum w interesującym nas przedziale cenowym pomogą popularne serwisy jak Booking czy Airbnb. Warto się zapoznać z komentarzami, aby uniknąć niespodzianek oraz dokładnie zapoznać się z warunkami rezerwacji, aby nie dać się zaskoczyć ukrytymi opłatami.
[KLIK!] Serwis rezerwacyjny BOOKING.com
[KLIK!] Serwis rezerwacyjny Airbnb.pl
[KLIK!] Porównywarka cen noclegów HotelsCombined.pl
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
JEDZENIE I ZAKUPY
Włochy słynną z dobrej kuchni, a informacji na temat tego, co, gdzie i za ile zjeść w Mediolanie znajdziecie wiele czy to w Internecie, czy w przewodnikach, dlatego ograniczymy się jedynie do kilku przydatnych wskazówek.
Stolica Lombardii jest miastem turystycznym, zatem nie ma problemu, aby w centrum znaleźć otwarte punkty gastronomiczne o dowolnej porze dnia. Włosi jednak są dość ściśle przywiązani do określonych godzin spożywania posiłków - obiad między 12.00 a 14.00, a kolacja około 20.00 - zatem część restauracji jest zamknięta poza wyznaczonymi godzinami. Trzeba pamiętać również o włoskiej zasadzie doliczania do rachunku kilku euro tak zwanego "coperto", czyli dodatku za obsługę (informacja zwykle podawana jest w menu). Niemal na każdej ulicy natrafimy na bar, w którym rano można wypić cappuccino oraz zjeść rogalika (we Włoszech jada się słodkie śniadania), w porze obiadowej kupić kanapki (panini), a o każdej porze wypić espresso, które jest dla Włochów synonimem kawy (jeśli zamówicie "un caffe", to dostaniecie właśnie espresso). Aby zakupić tytoń, znaczki lub bilety, należy udać się do "Tabaccheria", lokalu oznaczonego szyldem z literą T. Punkty z prasą oznaczone są natomiast jako "Edicola" (oferują czasem także bilety). Apteka to po włosku "Farmacia", najczęściej oznaczona zielonym krzyżem.
Mediolan to stolica mody, więc sklepów z odzieżą znajdziecie bez liku. Aby zakupić artykuły żywnościowe, najłatwiej zrobić to w supermarketach sieciowych jak Pam, Esselunga, Coop, czy Carrefour. Niewiele jest sklepów czynnych przez całą dobę, a w centrum miasta, zdominowanym przez ekskluzywne butiki i restauracje, czasem trudno na sklep spożywczy w ogóle natrafić. Wielkie centra handlowe we Włoszech zwykle znajdują się na peryferiach miasta.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
PORUSZANIE SIĘ PO MEDIOLANIE
METRO: Mediolan, jak przystało na bardzo duże nie tylko włoskie, ale i europejskie miasto, jest bardzo dobrze skomunikowany. W wielu przypadkach, by dojechać w wyznaczone miejsce, wystarczy metro. W Mediolanie funkcjonują cztery podziemne linie - czerwona (M1), zielona (M2), żółta (M3) oraz fioletowa (M5). Ostatnia z wymienionych jest najnowocześniejsza i została oddana do użytku raptem kilka lat temu. Obsługują ją w pełni skomputeryzowane pociągi bez maszynistów. Jednym z jej końcowych przystanków jest "San Siro Stadio", co powoduje, że najłatwiej dostać się nią na mecz.
Aby powiększyć plan linii metra, kliknij TUTAJ!
AUTOBUSY I TROLEJBUSY: Po mieście można poruszać się także komunikacją tradycyjną. Metro obejmuje swym zasięgiem większość Mediolanu, ale niekiedy poszczególne stacje dzieli pewna odległość, którą łatwiej można pokonać autobusem bądź trolejbusem.
TRAMWAJE: Można powiedzieć, że w pewnym sensie stanowią symbol Mediolanu. Na ulicach tego miasta stosunkowo rzadko zauważymy nowoczesne tramwaje, a dużo częściej spotykamy stare i wysłużone pojazdy tego typu. Pod samym San Siro znajduje się pętla tramwaju numer 16, którym w około pół godziny można się przemieścić w ścisłe okolice Piazza Duomo, a więc serca miasta.
TAXI: W Mediolanie raczej nie ma problemów ze znalezieniem i złapaniem taksówki. Na większości ulic wystarczy chwilę poczekać i uczynić odpowiedni gest ręką, aby zatrzymał się taksówkarz i zaproponował nam kurs.
ROZKŁADY: Metro kursuje w godzinach 6-24. Częstotliwość odjazdów jest zależna od pory dnia, funkcjonuje także podział na dni robocze oraz świąteczne. Maksymalnie na pociąg trzeba jednak poczekać raptem kilka minut. Gdy metro już nie kursuje, a do bazy zjeżdżają także wszystkie dzienne linie autobusowe i tramwajowe, miasto obsługiwane jest przez linie nocne. Kilka z nich ma trasę przebiegającą wzdłuż linii metra, dlatego nie ma problemów z poruszaniem się po Mediolanie w zasadzie o żadnej godzinie.
CENY: Bilet komunikacji miejskiej w Mediolanie jest ważny na wszystkie jej rodzaje – autobusy, trolejbusy, tramwaje oraz metro. Najpopularniejsze typy biletów to:
- pojedynczy, ważny 90 minut – 2,00 euro
- całodniowy, ważny 24 godziny – 7,00 euro
- trzydniowy, ważny 72 godzin – 12,00 euro
- karnet na 10 pojedynczych przejazdów – 18,00 euro
Od 15 lipca 2019 roku miasto Mediolan wprowadziło nowe zasady i nowy cennik, z którymi można zapoznać się na stronie ATM.
[KLIK!] Strona ATM (transportu publicznego w Mediolanie)
[KLIK!] Wyszukiwarka połączeń
[KLIK!] Aplikacja mobilna ATM do pobrania na telefon
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
JAK ZDOBYĆ BILETY NA MECZ MILANU NA SAN SIRO?
WAŻNE! Przed przystąpieniem do organizacji wyjazdu na mecz, należy się upewnić, że data i godzina spotkania są potwierdzone przez Lega Calcio Serie A oraz organizatorów!
Najlepiej sprawdzić to na stronie Lega Serie A w sekcji poświęconej Milanowi [KLIK!]. Jeśli obok daty spotkania widnieje także godzina jego rozegrania, oznacza to zazwyczaj, że termin jest wstępnie potwierdzony.
Wskazówka: Czasami władze ligi długo zwlekają z ogłoszeniem lub zmieniają termin nawet na kilkanaście dni przed planowaną datą spotkania. Jeśli mamy taką możliwość, warto zorganizować wyjazd tak, by mieć pewność, że trafimy na jeden z możliwych terminów spotkania. W sezonie 2021/22 kolejki weekendowe będą rozgrywane od soboty do poniedziałku, a kolejki w środku tygodnia - od wtorku do czwartku.
[KILK!] Strona Lega Serie A
WAŻNE: W momencie rozpoczęcia sezonu 2021/22 obowiązujące regulacje dopuszczają 50% wypełnienie stadionów. Aktualne zasady udziału w meczu przewidują:
-konieczność posiadania tzw. paszportu covidowego/green pass - tutaj odsyłamy ponownie do strony MSZ [KLIK!];
-konieczność przedstawienia dokumentu tożsamości wraz z ważnym biletem ma mecz;
-konieczność posiadania maseczki, zachowania odległości oraz zajmowania stricte przydzielonego miejsca i stosowania się do poleceń obsługi.
W sezonie 2021/22 Milan oferuje bilety na pojedyncze spotkania (brak obecnie możliwości zakupu karnetów). Wejściówki na pierwsze mecze rozprowadzana są w trzech fazach: I faza dla posiadaczy karnetów na sezon 2019/20, II faza dla posiadaczy karty Cuore Rossonero, III faza - wolna sprzedaż pozostałych wejściówek.
[KLIK!] Aktualne informacje na temat biletów na oficjalnej stronie klubu.
Zachęcamy do zakupu biletów przez oficjalne źródła klubowe. Możliwości są następujące:
- online [KLIK!]
- kasy przy Casa Milan
- kasy stadionu w dniu meczu (aż do wyczerpania puli biletów)
ONLINE: Zakup biletów jest możliwy zwykle kilka tygodni przed meczem. Aby nabyć wejściówki, należy stworzyć konto w sekcji MY MILAN na stronie internetowej klubu ACMilan.com uzupełniając dane osobowe (imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia). Po stworzeniu konta można przystąpić do zakupu biletów. Należy wybrać sektor i miejsce, uzupełnić ewentualne brakujące dane oraz przystąpić do płatności - wymagana jest karta płatnicza umożliwiająca płatności internetowe. Bilet jest gotowy do wydruku od razu po zakupie, jak również przesyłany w formacie (.PDF) na podany przy rejestracji adres mailowy. Jedna osoba może zakupić maksymalnie cztery bilety na swoje konto.
CASA MILAN: Punkt sprzedaży biletów zlokalizowany w Casa Milan (Via Aldo Rossi 8) w pobliżu wejścia głównego jest czynny przez cały tydzień od 10.00 do 18.00.
[KLIK!] Casa Milan - oficjalna strona internetowa
KASY STADIONU: Nie licząc najbardziej obleganych spotkań, jak derby czy potyczki z Juventusem, bilety na mecz można kupić także w dniu meczu w kasach pod stadionem San Siro. Kasy są dwie: Biglietteria Sud przy Piazza Axum i via Piccolomini oraz Biglietteria Nord przy via Achille. Zwykle są otwarte na kilka godzin przed meczem.
CENY: Ceny biletów są zróżnicowane w zależności od sektorów i prestiżu spotkania. Mogą się wahać od kilkunastu do nawet kilkuset euro. Na niektóre sektory można zakupić bilet ze zniżką dla dziecka poniżej 16. roku życia bądź osoby starszej powyżej 65. roku życia. Przy dokonywaniu rezerwacji należy zaznaczyć odpowiednią kategorię biletu.
Kiedy organizatorzy nie spodziewają się kompletu widzów, nie ma możliwości zakupu biletów na górne sektory stadionu (trzeci pierścień czerwony i niebieski). Sektory Curva Sud znajdują się na poziomie drugiego pierścienia niebieskiego. Sektory VIP znajdują się na pierwszym pierścieniu czerwonym. Ławki rezerwowych są usytuowane po stronie sektorów czerwonych. Sektory gości natomiast na trzecim pierścieniu zielonym.
Plan sektorów San Siro [grafika]
Bilety na mecze derbowe oraz spotkania z Juventusem zwykle cieszą się ogromnym powodzeniem, zatem czasami zakup poprzez oficjalne kanały jest bardzo utrudniony. Na własną odpowiedzialność można skorzystać ze stron, które pośredniczą w odsprzedawaniu biletów jak popularne ViaGoGo, bądź szukać możliwości u tzw. koników. Należy się jednak spodziewać, że cena takiego biletu będzie znacząco wyższa niż w oficjalnej sprzedaży. Wejściówki są imienne, ale istnieje możliwość zmiany danych posiadacza biletu poprzez oficjalną stronę AC Milan aż do momentu rozpoczęcia spotkania. Serwisy pośredniczące często wymagają także karty Cuore Rossonero. Zasadniczo na większość meczów AC Milan bilety można kupić bez większych problemów za pośrednictwem oficjalnej strony klubu, więc stanowczo odradzamy zakup przez inne, nieautoryzowane źródła. Przed wejściem na stadion obowiązuje kontrola dokumentów tożsamości.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
KARTA CUORE ROSSONERO
Jest to karta kibica Milanu, na którą można kupić bilety i karnety, otrzymać zniżki w sklepach Milanu i muzeum oraz zapewnić sobie dostęp do wcześniejszych faz sprzedaży wejściówek na bardziej oblegane mecze oraz na mecze wyjazdowe, na które obowiązują restrykcje dotyczące dystrybucji biletów. Warunki wyrobienia karty mogą ulegać zmianie, więc przed zakupem warto się zapoznać z aktualnymi informacjami na oficjalnej stronie AC Milan. Kartę można zamówić on-line także z dostawą do Polski (potrzebne jest zdjęcie i dane dokumentu tożsamości). Obecnie koszt wyrobienia Cuore to 20 euro plus koszty wysyłki. Karty wydane po 1 czerwca 2019 roku mają 4-letni okres ważności. W przypadku zakupu biletów zapisanych na karcie, przy pierwszym użyciu należy aktywować ją na stadionie lub w Casa Milan, aby móc wejść na mecz.
[KLIK!] - informacje ogólne
[KLIK!] - zamawianie karty
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
JAK DOSTAĆ SIĘ NA SAN SIRO?
METRO: Fioletowa linia metra w kierunku "SAN SIRO STADIO".
TRAMWAJ: Linia 49 z Piazza Tirana w kierunku San Siro (przystanek Via Harar). Linia 16 z Piazza Fontana w kierunku San Siro (ostatni przystanek Piazzale Axum).
NAVETTA: W dniu meczu pomiędzy San Siro a Piazzale Lotto (przystanek Lotto czerwonej linii metra) kursują wahadłowo autobusy dowożące kibiców do stadionu.
ZWIEDZANIE SAN SIRO
Zwiedzanie muzeum oraz stadionu San Siro jest możliwe codziennie w godzinach 9.30 - 17.30, o ile w tym czasie nie odbywa się żadne spotkanie Milanu lub Interu. Samo muzeum jest czynne także podczas meczów. Tour po San Siro prowadzi nas drogą, którą zwykle przebywają piłkarze w trakcie spotkania - od szatni, poprzez strefę dla mediów, tunel wyjściowy na płytę boiska, ławki rezerwowych, po sektory VIP. Na końcu spaceru znajduje się sklep San Siro Store z oficjalnymi produktami obu mediolańskich klubów. Koszt biletu na San Siro Tour to 20 euro (13 euro - dzieci do lat 14 i osoby starsze powyżej 65 roku życia, dzieci do lat 6 wchodzą za darmo, jest możliwość zakupu biletu rodzinnego za 55 euro dla czterech osób - dwójki opiekunów oraz dwójki dzieci do lat 14). Bilety można zarezerwować on-line na stronie Vivaticket lub kupić na miejscu przy wejściu numer 8.
WAŻNE: Do zwiedzania San Siro obecnie wymagane jest okazanie paszportu covidowego/green pass oraz dokumentu tożsamości.
[KLIK!] Oficjalna strona internetowa San Siro
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
CASA MILAN
W dzielnicy Portello, przy via Aldo Rossi 8, wznosi się biurowiec, w którym obecnie mieści się siedziba władz Milanu, muzeum klubowe, sklep oraz restauracja. Do Casa Milan najłatwiej dostać się fioletową linią metra wysiadając na przystanku Portello i odbywając kilkuminutowy spacer. Interaktywne muzeum Mondo Milan to mekka każdego fana Rossonerich. Można się tam zapoznać z historią Milanu, zobaczyć klubowe puchary, w tym siedem Pucharów Mistrzów, a także Złote Piłki wywalczone przez graczy Milanu oraz wiele innych pamiątek i ciekawostek. Odwiedziny w Casa Milan to też szansa na zrobienie zakupów w oficjalnym sklepie klubu bądź nabycia wejściówek na mecz.
Od 27 sierpnia 2021 jest już ponownie czynne zmodernizowane muzeum Mondo Milan, które można zwiedzać od piątku do poniedziałku oraz w dni meczowe w godzinach 10.00 - 19.00. Koszt wejściówki to 15 euro (12 euro dla posiadaczy karty Cuore Rossonero oraz dzieci do lat 14 i starszych powyżej 65 roku życia, dzieci do lat 7 wchodzą za darmo).
WAŻNE: Do zwiedzania muzeum obecnie wymagane jest okazanie paszportu covidowego/green pass oraz dokumentu tożsamości.
[KLIK!] Oficjalna strona Casa Milan
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
SKLEPY KLUBOWE
Oprócz wspomnianych wcześniej sklepów przy stadionie San Siro oraz w Casa Milan, klubowe stroje, gadżety i pamiątki można nabyć w centrum Mediolanu, w Milan Store, który znajduje się niedaleko Duomo, w Galleria San Carlo (blisko stacji metra San Babila).
[KLIK!] Milan Mega Store - oficjalna strona internetowa
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
MILANELLO
Ośrodek treningowy AC Milan znajduje się w odległości około 45 km od centrum Mediolanu i jest zasadniczo niedostępny dla zwiedzających. Cześć fanów czatuje czasem przed bramami ośrodka, licząc, że dopisze im szczęście i któryś z zawodników zatrzyma się, by rozdać autografy i zrobić wspólne zdjęcie. Większa grupa sympatyków Rossonerich pojawia się w Milanello zazwyczaj na początku lipca, w dzień oficjalnego rozpoczęcia sezonu, aby wziąć udział w treningu otwartym dla fanów.